محمود بهزاد

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14

محمود بهزاد با بیش از ۶۰ سال تجربه تدریس در زمینه‌های زیست، فیزیولوژی و ژنتیک در این زمینه پدر زیست‌شناسی نوین ایران نام گرفت.
 

شناسنامه
22 اسفند سال 1292 ه.ش	تولد
8 شهریور سال 1386 ه.ش	درگذشت
بیماری سرطان معده	علت درگذشت
رشت	آرامگاه
ایرانی	ملیت
اسلام	دین
شیعه	مذهب
-	دیگر نام ها
دکترا داروسازی	تحصیلات
تهران	دانشگاه
تدریس، مترجم و مؤلف	زمینه فعالیت
-	سبک
پس از خدمت سربازی تا روزهای پایانی عمر	سال های فعالیت
چندین تألیف و ترجمه	آثار مهم
اعطای دو جایزه	جایزه ها
-	وبگاه رسمی
زهره محبی	همسر
هوشنگ، فرامرز، منوچهر، پریچهر، جوانه، ریحانه	فرزندان
پدر: مشهدی علی فرنگی ساز	والدین

زندگی نامه

تولد

دکتر محمود بهزاد در  22 اسفند 1292 ه.ش در رشت دیده به جهان گشود. پدر محمود بهزاد جواهر ساز بود و چون جواهر به سبک فرنگی می ساخت او را مشهدی علی فرنگی ساز خطاب می کردند ، وی مردی روشنفکر بود و تمامی فرزندان و خویشاوندان اعم از پسر و دختر خودرا برای رفتن مدرسه ، که در آن موقع کم بود ، تر غیب می کردند و مادرشان هم بانویی متدین و معلم قرآن زنان بود.

محمود بهزاد در مورد شرایط زندگی خانوادگی خود ، چنین می گوید : « پدرم جواهرساز بود و خیلی آدم روشن و ضدخرافه ای بود. همه ی ما و حتی فرزندان قوم و خویش هایمان را هم ، حتی با زور ، به مدرسه فرستاد. روزنامه خوان بود و مجلات و روزنامه های بادکوبه هم برایش می آمد و در جریان مسائل دنیا بود. یادم است موقع نوشتن اولین کتاب هایم ، به تهران می آمد و هرچه را که لازم بود ، برایم تهیه می کرد ؛ گاهی هم با چه زحمتی. عمویم جواهر می ساخت و پدرم سرپرستی می کرد. هر دو هم عضو نهضت جنگل بودند. یادم هست که همیشه با تفنگ به مغازه می رفت. وقتی بچه بودم ، خیلی از جنگلی ها از جمله دکتر حشمت را دیده ام. در همین حدود اداره ثبت اسناد امروز را می گفتند « قورق کارگذار ». اینجا جایی بود که جنگلی ها را می آوردند و اعدام می کردند. صحنه ای که در کودکی بارها شاهدش بودم. خواهرم مریم که از اولین خانم های تحصیل کرده ی گیلان بود ، سال های متمادی معلم بود. بعدا“ دکتر دندانپزشک شد. خواهر دیگرم مثل مادرم بیشتر اهل عبادت بود. برادر کوچکترم ، مدرسه نظام را در کرمانشاه دید و افسر نیروی هوایی شد. آدم آرمانگرایی بود و به خاطر آرمان هایش هم جان باخت. پنج سال از من کوچکتر بود و کلا“ ۳۹ سال هم زندگی کرد. »
 
محمود بهزاد بعد از دیپلم در سال ۱۳۱۱ ه.ش با دختر یک روحانی که مادرهایشان باهم دخترعمه - دختر دایی بودند ازدواج کرد. وی صاحب ۴ فرزند است که یک فرزند او ، دکتر فرامرز بهزاد استاد کرسی دانشگاه بامبرگ آلمان ، با نوشته ها و ترجمه های بسیاری که در مورد آثار کافکا و برشت داشته ، در ایران کاملأ شناخته شده است. دختر او ، پریچهر در دانشگاه مونیخ ، بخش تحقیقات دستگاه عصبی کار می کند. پسر دیگرش ، هوشنگ ، آرشیتکت است و در شیراز کار آزاد می کند و پسر اولش ، منوچهر ، در آلمان تحصیل کرد و در امور چاپ متخصص شده بود که در یک تصادف در نزدیکی زالسبورگ اتریش کشته شد.
 

درگذشت

پروفسور محمود بهزاد، ساعت 4:30 عصر 8 شهریور 1386 ه.ش به دنبال بیماری چند ماهه سرطان معده که حتی در روز های آخر نیز او را از پا نیانداخت، در منزل شخصی خود در رشت درگذشت.

سمت و فعالیت ها

فعالیت های علمی

تحصیلات و استادان

دوره ی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شهر رشت گذراند و جزء اولین دیپلمه های گیلان بود ، سپس در سال ۱۳۱۴ ه.ش رشته ی علوم طبیعی و تربیتی را در دانشسرای عالی به اتمام رسانید. وی در سال ۱۳۲۴ ه.ش تحصیلات خود را در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران آغاز نمود و در سال ۱۳۲۸ ه.ش موفق به اخد مدرک دکترای داروسازی گردید. بعد از اتمام تحصیلات در دانشسرای عالی ، فعالیت آموزشی خود را در مدرسه موقوفه ای در سمنان آغاز کرد. پس از یک سال به خدمت نظام وظیفه اعزام شد و سپس در سال ۱۳۱۶ ه.ش به اشتغال و تدریس در شهرکرمانشاه مشغول و بعد از گذشت پنج سال ، یعنی در سال ۱۳۲۱ ه.ش به رشت انتقال و تا سال ۱۳۲۴ ه.ش به اشتغال و تدریس در شهر رشت مشغول شد. وی در سال ۱۳۲۴ ه.ش پس از انتقال به تهران ، فعالیت آموزشی خود را در دبیرستان البرز آغاز نمود. در سال ۱۳۲۸ ه.ش همزمان با اخذ مدرک دکترای داروسازی ، فعالیت خود را بر تهیه ی کتاب های درسی و کمک درسی متمرکز ساخت. وی با کمک دکتر علی زرگری و دکتر صادق مبین به تنظیم یک دوره کتاب درسی برای شش کلاس متوسطه همت گمارد . در همین دوران با دکتر احمد بیرشک در گروه فرهنگی هدف همکاری داشته و از همین طریق ، فعالیت خود را به عنوان ویراستار و مترجم مؤسسه فرانکلین آغاز نمود. دکتر بهزاد از سال ۱۳۴۰ ه.ش تدریس علوم طبیعی به زبان فرانسوی را در دبیرستان فرانکوپرسان ( رازی ) عهده دار شد. در همین مدت با دانشگاه آزاد ایران قبل از انقلاب اسلامی به عنوان « ویراستار ارشد » همکاری داشت. حاصل این دوره تألیف حدود ۵۰ عنوان کتاب بود. در همین ایام ، شورای استادان دانشگاه ، ایشان را به عنوان استاد دانشگاه شناختند و هم زمان در مدرسه عالی دختران هم تدریس می نمودند. درحال حاضر پدرعلم زیست شناسی نوین شناخته شده است.
 
تحصیلات و فعالیت های علمی در سال 1324 ه.ش با توجه به علاقه زیادی که به زیست شیمی داشت، به موازات تدریس در دبیرستان البرز تهران در دانشکده دارو سازی ثبت نام کرد و در سال 1328 با اخذ مدرک دکترای داروسازی، فعالیت خود را در تهیه کتاب های درسی و کمک درسی متمرکز ساخت.

استاد به سه زبان فرانسه، انگلیسی و آلمانی آشنایی دارد. در سال 1339 ه.ش با ترجمه کتاب «سرگذشت زمین» تالیف جورج گاموف وی برنده جایزه سلطنتی شد. ترجمه کتاب «روانشناسی فیزیولوژیک» که در سال 1348 ه.ش انتشار یافت، موجب شد برای تدریس روانشناسی فیزیولوژیک به دانشگاه تهران دعوت شود.

از آن پس در دانشگاه تهران، دانشسرای عالی و مدرسه عالی دختران به تدریس زیست شناسی و روانشناسی فیزیولوژیک پرداخت. وی از سال 1339 ه.ش به مدت 15 سال در دبیرستان رازی علوم طبیعی را به زبان فرانسوی تدریس کرد.

در سال 1341 ه.ش مأمور تاسیس سازمان کتاب های درسی شد و مدت دو سال ریاست این سازمان را به عهده داشت. خدمات درخشان او در سازمان کتاب های درسی فراموش نشدنی است؛ با تلاش او همه کتاب های درسی ایران (از دوره ابتدایی تا پایان دوره متوسطه) تدوین و تالیف شد و با رسم الخط واحدی به چاپ رسید.

در سال 1360 ه.ش به زادگاه خود بازگشت و همکاری خود را با انجمن داروسازان گیلان آغاز کرد و با بیش از 60 سال تدریس در زمینه‌ های مختلف زیست شناسی، فیزیولوژی و ژنتیک به عنوان «پدر زیست شناسی نوین ایران» معروف شد.
 

تربیت شاگرد

محمود بهزاد در مدت 55 سال تدریس در زمینه های مختلف زیست شناسی ، فیزیولوژی ژنتیک و … شاگردان بسیاری را تربیت نمود که از جمله مشهور ترین آنها می توان به دکتر گنج بخش از پزشکان سرشناسی که در فرانسه یک تیم جراحی را برعهده دارد ، اشاره نمود.

آثار

پروفسور بهزاد پرکار ترین نویسنده و مترجم کتاب های علمی در ایران است. تعداد تالیف ها و ترجمه های او به 98 جلد کتاب می‌ رسد که 63 کتاب را به تنهایی و 35 کتاب دیگر را به یاری همکاران دانشمند خود تالیف و ترجمه کرده است.

آثار او عموما مورد استقبال و توجه دانش پژوهان، دانشجویان و دانش آموزان قرار گرفته و برخی از تألیف ها و ترجمه‌های وی همانند «داروینیسم و تکامل» اکنون به چاپ دهم رسیده است. اغلب آثار استاد بهزاد توسط ناشران معتبر همانند بنگاه ترجمه و نشر کتاب، شرکت سهامی کتاب های جیبی، امیرکبیر، خوارزمی، نیل، کتاب فروشی مرکزی و نیز انتشارات دانشگاه ها چاپ و منتشر شده است. علاوه بر آثاری که نام برده شد و نیز کتاب هایی که با همکاری دیگر استادان منتشر ساخته، صدها مقاله در زمینه‌های مختلف از وی به چاپ رسیده است.
 
لیست آثار و کتب های ترجمه شده این دانشمند ایرانی و بنام را در زیر می توانید مشاهده نمایید:
1. آیا به راستی انسان ، زاده ی میمون است ؟
2. ابعاد انسانی نوع آدمی
3. بدن من
4 بیوتکنولوژی
5 بیولوژی برای همه
6. تئوری تکامل و روان شناسی
7. ترجمه ی کتاب 8 گناه بزرگ انسان متمدن
8. ترجمه ی کتاب آدمی حافظه ، ماشین
9. ترجمه ی کتاب آقای تامپکینز در اندرون خود
10. ترجمه ی کتاب آیا به راستی مردان برتر از زنان اند ؟
11. ترجمه ی کتاب اسرار بدن
12. ترجمه ی کتاب اسرار مغز آدمی 14. ترجمه ی کتاب بیوگرافی پیش از تولد
15. ترجمه ی کتاب بیونیک
16. ترجمه ی کتاب پاولف
17. ترجمه ی کتاب پیدایش جهان و انسان
18. ترجمه ی کتاب تکامل ( سری طلایی )
19. ترجمه ی کتاب تن آدمی
20. ترجمه ی کتاب تنها یک زمین
21. ترجمه ی کتاب جانورشناسی ( سری طلایی )
22. ترجمه ی کتاب جهان از چه ساخته شده است ؟
23. ترجمه ی کتاب جهان چگونه آغاز شد ؟
24. ترجمه ی کتاب جهان در سراشیبی سقوط
25. ترجمه ی کتاب حیات در آسمان ها
26. ترجمه ی کتاب حیات و انرژی
27. ترجمه ی کتاب دانشنامه عمومی ( جهان جانداران )
28. ترجمه ی کتاب راز وراثت
29. ترجمه ی کتاب رمز تکوین
30. ترجمه ی کتاب روان شناسی فیزیولوژیک
31. ترجمه ی کتاب روان شناسی و فضا
32. ترجمه ی کتاب زمین در خطر
33. ترجمه ی کتاب زمین شناسی نوین
34. ترجمه ی کتاب زندگی گیاهی
35. ترجمه ی کتاب زندگی ما به چه موادی بسته است ؟
36. ترجمه ی کتاب زندگینامه دانشوران
37. ترجمه ی کتاب زیست شناسی BSCS
38. ترجمه ی کتاب زیست شناسی WCB
39. ترجمه ی کتاب زیست شیمی و رفتار
40. ترجمه ی کتاب سرچشمه ی زندگی
41. ترجمه ی کتاب سرگذشت زمین
42. ترجمه ی کتاب سرگذشت زیست شناسی
43. ترجمه ی کتاب شناخت حیات
44. ترجمه ی کتاب شور هستی
45. ترجمه ی کتاب عروج انسان
46. ترجمه ی کتاب علم و زندگی
47. ترجمه ی کتاب علم وراثت
48. ترجمه ی کتاب فارماکولوژی در یک نگاه
49. ترجمه ی کتاب فرهنگ اندیشه
50. ترجمه ی کتاب فرهنگ علم
51. ترجمه ی کتاب فرهنگنامه 18 جلدی
52. ترجمه ی کتاب فقط یک تریلیون
53. ترجمه ی کتاب فلسفه علمی
54. ترجمه ی کتاب قرن داروین
55. ترجمه ی کتاب کانی های جهان ( سری طلایی )
56. ترجمه ی کتاب کتاب هایی که دنیا را تغییر داده اند
57. ترجمه ی کتاب گفتارهای فروید
58. ترجمه ی کتاب گیاه شناسی ( سری طلایی )
59. ترجمه ی کتاب مبانی فارماکولوژی
60. ترجمه ی کتاب محدودیت های رشد
61. ترجمه ی کتاب مرزهای دانش
62. ترجمه ی کتاب وراثت و طبیعت آدمی
63. جانورشناسی
64. داروینیسم و تکامل
65. دوره ی کامل علوم طبیعی دبیرستان ها
66. روان شناسی حیوانی
67. علم
68. علوم سال اول راهنمایی
69. علوم سال چهارم دبستان های کشور
70. علوم سال دوم راهنمایی
71. علوم سال سوم دبستان های کشور
72. علوم سال سوم راهنمایی
73. قانون جنگل
74. گیاه شناسی برای سال ششم طبیعی
75. مغز آدمی از دیدگاه روان شناسی
76. نکاتی چند درباره ی روان شناسی فیزیولوژیک
77. نکاتی چند درباره ی زیست شناسی
78. نکاتی چند درباره ی ژنتیک
79. نکاتی چند درباره ی فیزیولوژی اعصاب و غدد داخلی
80. نکاتی چند درباره ی فیزیولوژی عمومی
 

جوایز و افتخارات

جایزه سلطنتی (بخاطر ترجمه کتاب سرگذشت زمین) فرهنگستان علوم ادب فارسی
در بهمن ماه سال ۱۳۹۵ از سردیس ایشان در گیلان رونمایی شد.

منابع:
1. ویکی پدیا
2. خبرگزاری ایرنا
3. وبلاگ بیوگرافی
4. رسانه نگاه